به مناسبت هفته پژوهش جناب آقای دکتر راغفر به همراه سرکار خانم کبری سنگری مهذب دانشجوی دکتری اقتصاد گزارشی از رساله دکتری تحت عنوان« طراحی ساز وکار اقتصادی و سیاسی تحریمهای هسته ای ایران: کاربرد مدل سازی مبتنی بر عامل» ارائه دادند.
خلاصه مباحث مطرح شده در این جلسه که در تاریخ 97/9/25 ساعت 12-10 در سالن گردهمایی برگزار شد به شرح زیر می باشد :
کلیه تصمیماتی که در مناسبات بین المللی اتخاذ می شوند، تصمیماتی با حضور چند بازیکن یا عامل هستند. این تصمیمات بسته به ماهیت مسأله از یک قاعده رفتاری تبعیت می کنند. هریک از عامل ها گزینه هایی برای انتخاب دارند. با توجه به این فرض که همه این عامل ها افراد معقول و منطقی[1] هستند، هر یک می کوشد که هزینه خود را حداقل یا به عبارت بهتر منافع خود را حداکثر- کند. در ضمن برای اینکه نتیجه مطلوب مورد نظر خود را بتواند تداوم ببخشد، لازم است که حداکثر منافع خود را در قالب یک مفهوم پایداری جستجو کند. در چارچوب یک تصمیم گیری چندجانبه که از آن به عنوان یک بازی نام برده می شود، بازیکنان بر اساس یک قاعده رفتاری- قاعده بازی- عمل می کنند و ناگزیر از تبعیت از آن قواعد هستند. گزینه های تصمیم گیری که هر بازیکن می تواند اتخاذ کند استراتژی یا راهبرد می شود. از آنجا که هر بازیکن به عنوان یک عامل عقلایی در نظرگرفته می شود، به این معنا که او تنها به منافع خود و بیشینه کردن آن می اندیشد و بر اساس آن تصمیم می گیرد و به منظور پایداری منافع خود در بلندمدت لازم است همزمان منافع رقبای خود را نیز حداکثر کند تا دلیلی برای تخطی بازیکنان از نتیجه حاصله وجود نداشته باشد.
این مدل که تصمیم گیری با ویژگی های پیش گفته را دارد، در مشاجرات و منازعات بین المللی مورد استفاده قرار گرفته است. یکی از آن موارد، منازعه هسته ای کشورهای 5+1 با جمهوری اسلامی ایران است که در صورت نقض قرارداد برجام، ادامه تحریم های اقتصادی محتمل است. این مطالعه می کوشد که در قالب یک نظام چندعاملی[2] که به مدل مبتنی بر عامل[3] موسوم است، به تحلیل رفتار بازیکنان حاضر در تحریم های ناشی از برنامه هسته ای ایران بپردازد. به این منظور نظریه بازی ها ابزار مناسبی برای پیش بینی رفتار این ذینفعان فراهم می کند و راهبردهای اتخاذ شده توسط این بازیکنان متأثر از تصمیمات ایالات متحده آمریکا و اثرگذار بر تعاملات فی مابین است. موضوع منافع جهموری اسلامی ایران در این عرصه و رفتار بازیکنان، موجب پیچیدگی های زیادی بر مسأله روابط ایران و امریکا می شود. این پیچیدگی ها متاثر از منافع در حال تغییر کشورهای شرکت کننده در این ائتلاف است. ضمن اینکه کشورهای شرکت کننده روابط در حال تحولی نیز با یکدیگر دارند و تغییر موضع امریکا در ادامه، کاهش و یا گسترش تحریم های امریکا علیه روسیه و چین نیز می تواند به تغییر موضع نسبی این کشورها علیه جهموری اسلامی ایران بیانجامد.
