روز شنبه مورخ 97/12/11 دانشجوی دکتری خانم فاطمه مشکدانیان دانشجوی رشته مدیریت با موضوع "طراحی مدل هوشمند رفتار رقابتی" از پایان نامه خود با کمیته داوران به شرح زیر دفاع نمود:
استاد راهنما
استاد مشاور
اساتید داور داخلی
استاد داور خارجی
دکتر معصومه حسین زاده
دکتر مقدس بیات
دکتر محمدعلی بابایی
دکتر میراحمد امیرشاهی
دکتر ندا عبدالوند
دکتر شهریار عزیزی
(دانشیار دانشگاه شهید بهشتی)
رقابت در صنعت بانکداری از موضوعات بحث برانگیز محسوب می‌شود. قانونگذران همواره در تلاش برای کنترل رقابت در این صنعت با هدف اجتناب از ریسک بودند. با این وجود، با قانون‌زدائی و روی کار آمدن موسسات غیربانکی، این صنعت متحول شد و از نظر رقابت‌پذیری بهبود یافت. در این میان، رشد شاخص‌های اقتصادی بر قدرت صنعت بانکداری تکیه دارد زیرا این صنعت نقش کلیدی در انتقال و تخصیص سرمایه جهت افزایش بهره‌وری، توسعه زیرساخت‌ها، مدیریت بهینه نقدینگی و ارائه تسهیلات به کسب و کارها ایفا می‌کند.
هدف از این پژوهش تبیین الگوی هوشمند رفتار رقابتی در صنعت بانکداری ایران طی سال های 1393 تا پایان آبان ماه 1397 است. در راستای تحقق هدف پژوهش حاضر از رویکرد آمیخته استفاده شده است. در گام اول برای انتخاب بانک‌های رقیب، از روش‌های نظرسنجی از مشتریان بانک و بررسی آمار موجود همچون سهم بازار و میزان نقدینگی استفاده شد و در پایان این گام 5 بانک ملت، صادرات، تجارت، پاسارگاد و پارسیان که از نظر مشتریان رقیب محسوب می شدند، بیشترین سهم از بازار و میزان نقدینگی را داشتند و در نهایت در بورس اوراق بهادار پذیرفته شده بودند، به عنوان نمونه انتخاب شدند. در گام دوم به منظور شناسایی حوزه‌های رقابتی از مصاحبه نیمه ساختاریافته با خبرگان استفاده و جهت تحلیل نتایج مصاحبه ها، روش تحلیل محتوای جهت دار، اتخاذ شد. در پایان این گام، چهار حوزه‌ی معرفی محصولات و ارتقا خدمات، فعالیت‌های ترویجی، ارتقا کانال توزیع و مشارکت نهادی به عنوان حوزه‌های رقابتی شناسایی شدند. در گام سوم به منظور بررسی وضعیت رقابتی بانک ها در هر یک از حوزه های شناسایی شده از گام دوم، به وبسایت بانک های منتخب مراجعه و بعد از جمع آوری اخبار مرتبط، از روش تحلیل محتوای کمی جهت تحلیل داده های جمع آوری شده استفاده شد. در نهایت در گام های چهارم و پنجم، به ترتیب، رهیافت ناپارامتریک بیزی و نظریه مجموعه‌های راف به منظور خوشه‌بندی و برقراری ارتباط میان اقدامات و استخراج الگو اتخاذ و در نهایت 16 خوشه و 29 قانون براساس داده‌ها استخراج شد.
در نهایت، چنین نتیجه‌گیری شد که اغلب کنش و واکنش‌ها در این صنعت در دو دسته محصول و فعالیت‌های تشریفاتی صورت می‌گیرد. علاوه براین نتایج نشان داد که بانک‌های خصوصی شده و خصوصی هر یک بیشترین واکنش را نسبت به همتای خود دارند. جهت واکنش‌ها در این صنعت، مطابق با نتایج، روبه جلو یا متقابل مشاهده شد و در نهایت نتایج نشان دادند که بانک ها نسبت به اقداماتی که به نوعی حوزه رقابتی خاص خود محسوب می شود با شدت و احتمال بیشتری پاسخ می دهند. در رابطه با اولویت اتخاذ هر یک از حوزه های رقابتی نیز می توان چنین نتیجه گیری کرد که شرایط بحرانی و غیربحرانی، اولویت اتخاذ هر یک از این حوزه‌ها را مشخص می‌کند. علاوه براین نتایج حاکی از آن است که بانک‌ها به دلیل تسلط نهادگرایی بر محیط فعالیت شان، بیشتر به اتخاذ استراتژی تقلید جهت کسب مشروعیت تمایل دارند.
واژگان کلیدی: رقابت، هوشمندی، پویایی رقابتی، رفتار رقابتی، صنعت بانکداری